Mali Iđoš – Odlukom lokalne skupštine u Malom Iđošu, u ovoj najmanjoj vojvođanskoj opštini, gde većinsko stanovništvo čini mađarska nacionalna manjina, zvanično je u službenu upotrebu uveden crnogorski jezik. To je bila ideja Udruženja Crnogoraca „Krstaš” iz obližnjeg Lovćenca, koje ovo selo smatra „crnogorskom prestonicom u Bačkoj”. Inicijativu su zdušno podržali Savez vojvođanskih Mađara i Crnogorska partija, koji čine vladajuću većinu, kao i Srpska radikalna stranka.
Glasanje o dopuni Statuta sa odredbom da pored srpskog i mađarskog jezika, ravnopravno bude zastupljen i crnogorski, bojkotovali su odbornici Demokratske stranke, predstavnik SPS-a bio je protiv, a jedan odbornik SRS uzdržan.
Predsednik „Krstaša” Nenad Stevović rekao je da je ova odluka „istorijska za crnogorsku nacionalnu zajednicu” i tom prilikom predsedniku Skupštine opštine Karolju Palu darivao komplet udžbenika crnogorskog pravopisa i gramatike, objavljenih nedavno u izdanju Ministarstva prosvete i nauke Crne Gore.
Međutim, još letos, kada je pokrenuta ova inicijativa, profesor dr Milenko Perović, predsednik Nacionalnog veća Crnogoraca u Srbiji i predsednik Ekspertske komisije za standardizaciju crnogorskog jezika, ocenio je da je to „ruralno i folklorno ’crnogorstvovanje’ štetno po interese Crnogoraca u Srbiji, ali i po unutrašnje odnose u Crnoj Gori”.
Kako će u praksi zaživeti službena upotreba crnogorskog jezika u opštini Mali Iđoš i da li će to značiti i njegovo uvođenje u ovdašnje škole – pitanja su o kojima, za sada, niko ne govori. Izvesno je, međutim, da se u skladu sa Zakonom o ratifikaciji evropske povelje o regionalnim i manjinskim jezicima, a čiji je potpisnik i Srbija, „nastava može da organizuje samo na standardizovanom i priznatom jeziku”. Uz to, kako ističu u Sekretarijatu za obrazovanje AP Vojvodine, da bi se nastava realizovala na nekom od jezika nacionalnih manjina, neophodno je obezbediti udžbenike, nastavna učila i stručni kadar – pod uslovom da u školskom odeljenju bude najmanje 15 učenika.
„Krstaš” je, inače, pre nekoliko meseci uputio zahtev i opštinama Vrbas i Kula da se u službenu upotrebu uvede crnogorski jezik, ali nadležni u ove dve lokalne zajednice još se o tome nisu izjašnjavali.
P. Koprivica
---------------------------------------------------
Nacionalna struktura stanovništva
Prema poslednjem popisu, u Malom Iđošu kao opštinskom administrativnom centru, sa selima Lovćenac i Feketić koja su, takođe, u sastavu ove lokalne samouprave, živi 13.494 stanovnika. Najviše ima Mađara – 7.546, potom Crnogoraca – 2.812, pa Srba 2.357... Prilikom popisa 2002. godine niko se nije izjasnio da govori crnogorskim jezikom.
Crnogorci su, inače, najbrojniji u Lovćencu, gde čine bezmalo 60 odsto od ukupno 3.693 meštana. Većina Lovćenčana poreklom je iz bokokotorskog, barskog i cetinjskog sreza, a u selo su stigli „vlakovima bez voznog reda” prilikom kolonizacije nakon Drugog svetskog rata.
