Od našeg dopisnika
Sarajevo – U BiH, prevashodno na području Federacije BiH (FBiH), mnogi državljani arapskog porekla vlasnici su vrlo vrednih nekretnina. Samo na širem području federalnog Sarajeva u posedu državljana zemalja Bliskog istoka nalazi se više od 15 miliona kvadratnih metara zemljišta i 254 stana. Sva ta imovina uknjižena je kao vlasništvo 160 firmi koje su u FBiH registrovali državljani arapskog porekla, najčešće na nepostojećim adresama.
Centar za istraživačko novinarstvo (CIN) objavio je nedavno da je do početka prošle godine u FBiH bilo registrovano više od 1.600 firmi preko kojih su državljani arapskog porekla kupovali nekretnine. Na taj način oni su zaobilazili propise koji stranim državljanima ne dozvoljavaju posedovanje nepokretnosti u BiH, osim ako dolaze iz zemlje s kojom BiH ima recipročni sporazum o kupovini zemljišta ili građevinskih objekata.
Istraživanje CIN-a pokazalo je da je interes građana Saudijske Arabije, Kuvajta, Ujedinjenih Arapskih Emirata, Katara, Jordana... za kupovinu nekretnina u BiH naglo počeo da raste od 2012. godine, što je protumačeno kao njihov odgovor pojedinim političarima u BiH koji su ih pozvali da više investiraju u BiH. Taj trend je trajao naredne četiri godine nakon čega je, poseća CIN, promet nekretninama naglo splasnuo.
Inače, arapski investitori su najčešće kupovali zemljište u ruralnim područjima, obećavajući izgradnju turističkih naselja i luksuznih vila, dok su u gradskim područjima, kao što su to područja devet opština koje čine kanton Sarajevo, kupovali parcele za izgradnju višespratnica i hotela. Posebno im je bila privlačna opština Ilidža i imovina u vlasništvu Srba koji su, kao većinsko predratno stanovništvo u toj lokalnoj zajednici, nakon rata proterani.
Osim brojnih objekata izgrađenih arapskim novcem, na Ilidži je odavno primetno i prisustvo sve većeg broja državljana arapskog porekla, zbog čega tu sarajevsku opštinu sada zovu „Ujedinjeni Ilidžanski Emirati”, „Kuvajt Siti” ili „Dubai Siti”. Sa proterivanjem Srba sa Ilidže proterana je i ćirilica, ali dobrim delom i latinica, jer se odavno na velikom broju objekata u toj lokalnoj zajednici mogu videti natpisi samo na arapskom jeziku.
Direktor Službe za poslove sa strancima BiH Slobodan Ujić kaže da i dalje postoji problem s regularnošću firmi u vlasništvu državljana arapskih zemalja preko kojih oni kupuju nekretnine u BiH.
„I dalje se svakodnevno javljaju nove firme, jer je naš zakon dao odrešene ruke državljanima arapskih zemalja. Oni mogu i bez dolaska u BiH da osnuju firmu i da ovlaste nekoga da kupuje nekretnine. Taj trend izražen je naročito u letnjem periodu, kada oni sa turističkom vizom borave u BiH”, rekao je Ujić za „Politiku”, napomenuvši da služba u kontinuitetu vrši proveru tih fiktivnih firmi koje, po pravilu, imaju samo jednog zaposlenog i raspolažu kapitalom vrednim oko 1.000 evra.
Prema podacima Službe za poslove sa strancima iz 2015. godine, od 961 kontrolisane firme u vlasništvu državljana arapskih zemalja, njih 469 nije pronađeno na zvaničnim adresama, a 158 vlasnika nije imalo regulisan boravak u BiH.
