Od našeg stalnog dopisnika
BANjALUKA – Pre 29 godina, u martu 1992, iz Slavonskog Broda u Hrvatskoj preko mosta na reci Savi u opštinu Brod (RS/BiH) prešao je veliki broj hrvatskih vojnika dobro naoružanih teškim naoružanjem. Napad na srpsko stanovništvo počeo je na glavnom putu Brod–Derventa, odnosno u Stadionskoj ulici, kada su hrvatsko-muslimanske vojne snage zajedno sa 108. brigadom Zbora narodne garde (ZNG) zauzele centar grada, podsetio je predsednik Predsedništva opštinske boračke organizacije Zoran Vidić, povodom obeležavanja godišnjice agresije Hrvatske na Brod. Kod spomen-obeležja u mesnoj zajednici Brodsko polje u opštini Brod juče je obeleženo 29 godina od agresije hrvatske vojske na ovu opštinu.
Zoran Vidić rekao je da je 3. mart u istoriju Broda upisan kao dan kada su Srbi s područja tadašnje opštine Bosanski Brod 1992. bili izloženi otvorenoj agresiji iz Hrvatske. O prelasku hrvatske vojske preko mosta u Brod postoje sačuvani video-snimci. Prema izjavama i dokumentima kojima raspolaže Boračka organizacija Brod, 3. marta 1992. u Bosanskom Brodu održan je sastanak predstavnika tri naroda, odnosno političkih vođa stranaka koje su imale odbornike u lokalnoj skupštini.
Cilj sastanka bio je da se smire tenzije izazvane sprovođenjem jednostranog referenduma o otcepljenju BiH od Jugoslavije (1. marta), a tadašnji predsednik Izvršnog odbora Skupštine opštine Bosanski Brod Mihajlo Srijemac predložio je rešenje o smirivanju napete situacije.
No, po povratku kući, Srijemca su, pucajući iz vatrenog oružja, ranili pripadnici hrvatsko-muslimanske koalicije potpomognute snagama HOS-a iz Slavonskog Broda, podsećaju banjalučki mediji i navode kako preživeli svedoci tog vremena opisuju da je potom nastavljeno zastrašivanje lokalnog srpskog stanovništva fizičkim maltretiranjem, pljačkama i odvođenjem u logore, te da je napad na Brod 3. marta bio samo uvod u zločine koji su se tog meseca dogodili na području ove opštine.
Članovi porodica Martić i Dujanić ubijeni su 25. marta 1992. u Brodu, a već sutradan dogodio se pokolj u Sijekovcu, prvi ratni zločin na teritoriji BiH. Pripadnici regularne hrvatske vojske, zajedno s paravojnim hrvatsko-muslimanskim jedinicama iz BiH i Hrvatske, 26. marta 1992. u Sijekovcu ubili su devet srpskih civila, a narednih dana ubijeno je još 37 Srba iz ovog prigradskog naselja. Tokom 1992. u Sijekovcu je ubijeno 46 srpskih civila, navode u Boračkoj organizaciji Brod.
Predsednik Odbora za traženje zarobljenih, poginulih boraca i nestalih civila RS Marko Grabovac rekao je da srpski predstavnici u institucijama BiH moraju da zatraže od Tužilaštva BiH da javno otvori arhive i dokumentaciju, te da konačno procesuiraju po komandnoj odgovornosti naredbodavce i izvršioce ovih zločina. Radoslav Kokić, predsednik Skupštine Boračke organizacije Brod, kaže da su 3. maja snage iz Hrvatske zauzele uži centar grada.
„Od ulaska hrvatskih snaga do potpunog proterivanja Srba iz Broda stradalo je 85 pripadnika teritorijalne odbrane, jer Vojska RS nije bila formirana u to vreme, kao i 33 mlada vojnika JNA. Skladište robne kuće pretvoreno je u logor i viđeniji Srbi su tamo zatvoreni. Nažalost, tačan broj stradalih civila nemamo, ali ubijeno je oko 200 ljudi koji nisu bili nikakva oružana formacija”, podsetio je Kokić.
