U „Politici” od 22. februara ove godine pročitao sam tekst „Od predškolskog uzrasta do fakulteta potrebno 34.000 evra”. Zašto je u Srbiji obrazovanje mladih toliko skupo? Da li je rađeno neko istraživanje na tu temu? Nadam se da Ministarstvo prosvete Srbije ima uobičajene kontakte sa ministarstvima nekih zapadnoeevropskih država po tom pitanju.
Ranije su deca iz imućnijih porodica u Srbiji odlazila na studije u neku zemlju Zapadne Evrope, sada mogu to da čine i deca roditelja koji nisu tako imućni, jer ispade da je studirati u Amsterdamu ili Parizu jeftinije nego u Beogradu!
Živim u Holandiji punih 50 godina. Od toga sam 35 godina proveo u prosveti, radeći kao nastavnik. Želim ovim putem da čitaocima dam sliku kako je to organizovano u Holandiji.
Osnovno obrazovanje u Holandiji traje osam godina. Ono obuhvata uzrast dece od četiri do 12 godina i potpuno je besplatno! Deca dobijaju udžbenike koje moraju ukoričiti, „obući” i na kraju školske godine vratiti ih školi. Roditelji godišnje plaćaju samo 42 evra kao svoj doprinos za organizaciju školskih priredbi, sportskih aktivnosti i đačkih ekskurzija.
Nakon osnovne škole učenici nastavljaju dalje školovanje u srednjim opštim školama, koje traju od četiri do šest godina, u zavisnosti od tipa škole: gimnazija traje šest godina i sa gimnazijskom diplomom mogu da se upišu studije na nekom od holandskih univerziteta, havo je škola koja traje pet godina i sa njenom diplomom moguće je upisati neku višu školu, ali ne i fakultet, i na kraju je mavo škola u trajanju od četiri godine po čijem završetku se upisuje srednja stručna škola.
I srednjoškolsko obrazovanje je besplatno. Roditelji moraju svojoj deci da kupe samo atlas, rečnike za holandski i strane jezike, kalkulator i opremu za fizičko obrazovanje. I ovde deca dobijaju udžbenike od škole na upotrebu do kraja školske godine, a potom ih vraćaju školi, i oni će da služe nekoliko generacija. Ne štampaju se svake godine novi. Traju i po deset godina!
Studije na višim školama traju četiri godine, a na fakultetima sa master diplomom šest godina. Prva godina studija (college geld) košta studenta 1.071 evro, svaka naredna 2.143 evra.
Voleo bih da ovaj tekst dođe i do ministra prosvete Branka Ružića.
Ratko Nikolić,
nastavnik u penziji,
Rotterdam
