Srpski grbovi na poštanskim markama

Prigodno izdanje maraka „Muzejski eksponati” objavljuje se u našoj zemlji već četiri decenije, a tema ovogodišnjeg izdanja, koje će u opticaju biti od sutra, jesu grbovi.

Na dve marke nominala 23 i 69 dinara prikazani su grb Nemanjića, odnosno grb Brankovića s početka 17. veka. Motivi na prigodnoj koverti su grbovi Nemanjića i Lazarevića, prema rekonstrukciji profesora dr Aleksandra Palavestre, redovnog profesora Odeljenja za arheologiju Filozofskog fakulteta, koji je uz stručnjake Muzeja primenjene umetnosti pružio stručnu pomoć. Grafičko rešenje je uradila Anamari Banjac, kreator maraka „Pošte Srbije”. Marke su štampane tehnikom višebojnog ofseta u beogradskom Zavodu za izradu novčanica u tiražu od 45.000 serija, a u prodaji su od sutra, u tabačićima od po osam, sa vinjetom. Izdanje prati jedan koverat i žig prvoga dana sa datumom 1. oktobar 2014. godine, navodi se u saopštenju „Srbija marke”.

Zanimljivo je da u višedecenijskoj tradiciji nije došlo do ponavljanja motiva što govori o bogatstvu našeg muzeološkog blaga.

Prvo izdanje je objavljeno 1975. godine. Andreja Milenkovića je na šest maraka ovog izdanja prikazao stari nakit, a izdanje je štampano u Holandiji. Samo jedne godine usledila je pauza izdanja – 1982. da bi već od naredne objavljivalo u kontinuitetu. Od 1985. do 2001. godine autor likovnih rešenja bio je Radomir Bojanić. Izuzetak su likovna rešenja za četverce iz 1986. i 1996. godine, koja su delo Dimitrija Čudova.

Nadežda Skočajić, kreator maraka, uradila je likovno rešenje za 2002. godinu, dok je ediciju 2003. i 2004. godine kreirala Marina Kalezić, takođe kreator maraka „Pošte Srbije”.

Na marki iz 2010. godine prvi put je prikazan i umetnički predmet koji nije deo muzeološkog blaga Srbije. Data je freska Arhangela Mihaila, čuvenog ruskog ikonopisca Andreja Rubljova, što je ujedno bilo prvo zajedničko filatelističko izdanje Rusije i Srbije.

Srpska heraldika ima korene u znamenjima srednjovekovne srpske države i tadašnje vlastele, dok početak takozvane ilirske heraldike, odnosno heraldike južnoslovenskih zemalja, predstavlja zbornik grbova rađen oko 1590. godine za admirala Petra Grgurića Ohmučevića.

Grbovi, znamenja pojedinaca ili određenih zajednica, prvi put se javljaju u srednjem veku u Evropi, a prva pravila heraldike datiraju iz 11. veka.

R. S.