Latinska Amerika videla Viminacijum

Magija priče o nekadašnjoj moći, sjaju i propasti rimskog grada i važnog vojnog logora Viminacijuma, glavnog grada rimske provincije Gornja Mezija, pažljivo i originalno osmišljena izložbom dr Miomira Koraća, direktora Arheološkog instituta iz Beograda i Arheološkog parka Viminacijum, naišla je na veliko interesovanje ne samo kulturne, već i šire javnosti Urugvaja, Argentine, Paragvaja, Brazila i nedavno Čilea, kao i srpske dijaspore i crkve u Latinskoj Americi.

Put koji je prešla ova izložba pod imenom Itinerarium Romanum Serbiae (Putevima rimskih imperatora u Srbiji) po raznim zemljama i gradovima „Novog sveta”, kako su Španci i ostali Evropljani nekada nazivali Latinsku Ameriku, ukazao je na postojanje neprocenjivog istorijskog nasleđa na prostorima arheološkog nalazišta Viminacijum, kao i činjenicu – nepoznanicu da je 18 rimskih imperatora rođeno na srpskoj teritoriji. Izložba je pružala mogućnost da posetioci saznaju koji su to imperatori i carska mesta u Srbiji od nemerljivog istorijskog, arheološkog i umetničkog značaja. Impresivna maketa Viminacijuma, kao sastavni deo ove izložbe, pokazuje ne samo njegov značaj kao vojnog uporišta u kome je bila stacionirana rimska legija već i njegovu kulturnu specifičnost mesta susreta Istoka i Zapada, razvijenog trgovačkog središta sa kovnicom novca, raznovrsnim umetničkim radionicama, palatama, trgovima, vojnim kasarnama i utvrđenjima, itd. S druge strane, veoma kvalitetni kartografski prikazi naglašavaju celovitost ovog arheološkog nalazišta smeštenog uz granicu limes na obalama Dunava, daleko od Rima.

Uz sve to izložbu koja je do sada predstavljena i u Bostonu, Vašingtonu, Njujorku, Čikagu, San Francisku, Los Anđelesu, na Malti, u Budimpešti, Rimu, Londonu…, dopunjuju brojni posteri i brošure na španskom jeziku čime se posetiocima daju stručna objašnjenja s ciljem što obuhvatnijeg razumevanja izloženih predmeta, a to su bronzane biste 18 rimskih imperatora, maketa grada Viminacijuma, kovani novac i nakit iz tog perioda. Posebna atrakcija na svakoj ceremoniji otvaranja ove naše odista reprezentativne izložbe jesu kokteli na kojima se služi hrana spremljena prema sačuvanim receptima iz rimskog perioda, a koju pripremaju in situ saradnici dr Koraća.

Ukratko, ova izložba, koju zajednički organizuju Ministarstvo spoljnih poslova Republike Srbije i Arheološki institut iz Beograda u saradnji sa raznim vladinim i akademskim institucijama iz naše i navedenih zemalja Latinske Amerike kao što je Univerzitet Bernardo O' Higins (Santjago), pokazuje svu moć kulturne diplomatije koja očigledno doprinosi jačanju pozicije i ugleda naše zemlje u tom delu sveta. U eri globalizacije ova činjenica dobija još više na značaju s obzirom da se radi o kontinentu koji je dugo godina bio nepravedno zapostavljen u našoj spoljnoj politici, a to je uzrokovalo progresivno distanciranje ovih zemalja od zvaničnog Beograda, dramatičan pad ekonomske, trgovinske, kulturne, naučne i, generalno, svih oblika saradnje. Nadalje, to je rezultiralo i „odlaskom” latinskoameričkih ambasada iz našeg glavnog grada, ali i naših iz važnih latinskoameričkih glavnih gradova, uključujući i Santjago de Čile gde je izložba spektakularno otvorena 11. aprila ove godine u prekrasnom zdanju Vojno-istorijskog muzeja (Museo Histórico y Militar).

Kada se pogleda ruta ove izložbe u „Novom svetu” i specifičnosti njenih interakcija i poruka u susretima sa tako različitim kulturama dolazi se do zaključka da je Srbija učinila jedan važan iskorak u pronalaženju najboljeg puta da se vrati u Latinsku Ameriku posle više od dvadeset godina odsustva i slabljenja njenog uticaja, imidža, kulturnog identiteta i ugleda. Poseban značaj ima činjenica da je izložba krajem decembra 2015. bila i u Asunsionu, prestonici Paragvaja i da je to bio do sada jedini zvanični srpski kulturni događaj u dugoj istoriji diplomatskih kontakata obe države. Naime, u Arhivu paragvajskog Ministarstva spoljnih poslova nalazi se dokument nepoznat našoj diplomatiji, a koji ukazuje da je još kralj Milan Obrenović i svojim pismom od 22. oktobra 1882. izrazio tadašnjem paragvajskom predsedniku Bernardinu Kabaljeru podršku naroda Srbije i srpske krune. U svakom pogledu susret rimske civilizacije i Guarani sveta bio je jedinstveni kulturno-politički događaj koji je Srbiju približio njoj potpuno nepoznatom etničkom, kulturnom i lingvističkom prostoru.

Na kraju, bez obzira što se spoljnopolitičke teme samo parcijalno razmatraju tokom predizborne kampanje i to pre svega u kontekstu strateških odnosa Srbije sa Zapadom (EU i SAD), ili Istokom (Rusijom i Kinom) kao protivtežom, ova lepa vest koja nam stiže iz Santjaga o kulturnoj saradnji sa Čileom možda predstavlja znak da naša politička elita razume izazove savremenog sveta i globalizacije kao složenog i međuzavisnog procesa u koji se svaka zemlja neminovno mora uključiti i to u skladu sa svojim potencijalima i nacionalnim interesima. Da bi sve to bilo i ostvareno neophodno je angažovati ne samo nadležna ministarstva, komore, već i naučne institute, univerzitete, i sve ostale institucije koje su specijalizovane za Latinsku Ameriku.

Rektor Univerziteta „Džon Nezbit“ i koordinator Sektora za Latinsku Ameriku i Karibe Geoekonomskog fakulteta