Srbe čekaju ruševine i pustoš

Zvornik – Bez znatnije pomoći vlada Federacije BiH i Republike Srpske u oblasti infrastrukture nije moguć održiv povratak u opštinu Sapna, smatra Neđo Prelovac, predsednik Srpskog građanskog veća – Pokret za ravnopravnost opštine Sapna.

Prema njegovim rečima, lokalna vlast u opštini Sapna u FBiH ni jednim potezom nije pokazala da želi da pomogne povratnicima, već je opstrukcijama povratka cementirano etničko čišćenje sprovedeno u proteklom ratu u selima Baljkovica, Skakovica i Rastošnica.

Iako je pre rata na području Sapne bilo oko 30 odsto srpskog stanovništva, proces povratka je još na početku, za šta je pored opštine Sapna odgovorna i vlada Federacije BiH jer nije učinila ništa na izgradnji infrastrukture i obnovi stambenog fonda.

U najveću povratničku mesnu zajednicu Rastošnica, od 1.070 predratnih srpskih domaćinstava, u svoje kuće vratilo se oko 180 porodica, ali neke od njih žive i sada bez vode i struje. Mnogi bi se vratili, ali nema puta, vode, ni škole, a kroz Rastošnicu ne saobraća nijedna autobuska linija. Iz ovog sela do Sapne ili susednih gradova Zvornika, Teočaka ili Ugljevika može se jedino doći makadamskim putevima.

– Stvarni povratak Srba u Rastošnicu, Skakovicu i ostalih 18 srpskih zaselaka bio bi omogućen izgradnjom regionalnog puta u dužini od osam kilometara između Lokanja u Republici Srpskoj i Rastošnice u opštini Sapna u Federaciji BiH, čime bi povratnici bili direktno povezani sa magistralnim putem Zvornik–Bijeljina, ali o tome niko i ne razmišlja – kaže Prelovac.

Prema njegovim rečima, prioriteti za brži povratak Srba na ovo područje jesu izgradnja vodovoda i obnova porušenih kuća, kojih je do sada obnovljeno svega oko 10 odsto. U poslednjih šest godina opština Sapna u svom budžetu nije planirala sredstva za povratnike srpske nacionalnosti, pa je Prelovac pozvao vlade FBiH i Tuzlanskog kantona da više pomažu povratak u FBiH, umesto što sredstva samo usmeravaju na povratak u RS.

Upoređujući stanje u Rastošnici u FBiH i Kozluku u Republici Srpskoj, Prelovac ističe da su vlade RS i FBiH, Tuzlanski kanton i opština Zvornik u Kozluk uložili nekoliko miliona maraka. U Kozluku je završena rekonstrukcija vodovoda, kanalizacije, puteva, obnovljene su kuće i bošnjački povratnici imaju pomoć za razvoj poljoprivrede. Kozluk i Rastošnica pre rata su pripadali zvorničkoj opštini i imali su po 4.000 stanovnika, mesne kancelarije i matične službe. Danas je Kozluk primer kako treba obnavljati naselja, a Rastošnica je pustoš i ruševina gde život polako nestaje, ocenio je Prelovac.

Sapna je pre poslednjeg rata u BiH bila jedna od najvećih zvorničkih mesnih zajednica, da bi Dejtonskim sporazumom 1995. godine pripala Federaciji BiH i postala opština, dok je srpsko stanovništvo, koga je bilo oko 30 odsto, u toku rata najvećim delom izbeglo u Zvornik.

S. Popović

 ----------------------------------------------------------

„Dobro došli u Goduš”

Veliki problem stanovnicima srpskih povratničkih sela u opštini Sapna predstavljaju i minirano zemljište, nedostatak telefonskih linija i klizišta. Zatim, povratnicima naročito smeta i tabla na kojoj piše „Dobro došli u Goduš, prvi organizovani otpor agresoru 17. 10. 1991. godine“, iako ne znaju zašto ona tu stoji i zašto je taj datum značajan, budući da je rat počeo tek u aprilu 1992. godine. Povratnici su se obraćali raznim organizacijama, ali tabla nije skinuta, a povratnici vide da ih smatraju agresorima.