Zbog izazova tinejdžeri gutaju kapsule sa deterdžentom

Među tinejdžerima u SAD nedavno se proširio novi trend koji i te kako može da bude štetan po zdravlje. Reč je o izazovu koji podrazumeva gutanje kapsula sa tečnim deterdžentom za pranje veša u obliku jastučića pred kamerom i postavljanje snimaka na društvene mreže.

I dok se tinejdžeri utrkuju ko će više jastučića da proguta i da uz to popije po koju čašicu alkohola, lekari apeluju na roditelje da deci objašnjavaju da ovakvo ponašanje može da prouzrokuje hemijske opekotine u svakom delu organizma do koga deterdžent stigne i da prouzrokuju hemijsko spaljivanje kože, usta, očiju, grla… U retkim slučajevima, deca mogu da završe i u komi, koja ponekad može da traje danima nakon gutanja kapsula.

Kako ističe dr Nina Ristić, iz Univerzitetske dečje klinike u Tiršovoj, oni se zasad nisu susreli sa lečenjem dece sa ovim problemom, ali su zbrinjavali mališane koji su slučajno popili deterdžent.

– Opasno je kada deca popiju deterdžent pa se posle toga nalivaju tečnošću jer to može da dovede do stvaranja veće sapunice, što izaziva povraćanje. Plašimo se da samo takva tečnost ne ode do pluća jer to može da bude veoma opasno – naglašava dr Ristić.

Profesor dr Slavica Vučinić, načelnik Nacionalnog centra za kontrolu trovanja Bojnomedicinske akademije, pojašnjava da je opasan trend kod mladih koji prijavljuju američki centri za kontrolu trovanja, a odnosi se na konzumiranje paketića sa koncentrovanim deterdžentom. Tokom 2017. godine Američka asocijacija centara za kontrolu trovanja je registrovala više od 10.000 ekspozicija (izlaganje, ali ne i trovanje, jer jedino ako se jave simptomi i znaci to predstavlja trovanje), a od početka ove godine već 86 slučajeva trovanja. Na sreću, u VMA do sada nije bilo ovakvih trovanja, premda se na godišnjem nivou ovde medicinski zbrine oko 15 slučajeva trovanja deterdžentima.

– Za razliku od mališana koji ove raznobojne paketiće sa deterdžentom pregrizu misleći da je slatkiš i na taj način dođu u kontakt sa tečnošću, kod tinejdžera je ovo postao bizarni trend koji shvataju kao izazov. Zove se „tajd pods čelendž” i sličan je ranijim opasnim izlaganjima drugim agensima, fizičkim i hemijskim (ledena voda, cimet) o kojima su saznavali preko masovnih medija. Među njima je i inhalacija alkohola u cilju bržeg izazivanja efekta. To dovoljno govori o dvostrukoj ulozi interneta, koja se vezuje i za nove psihoaktivne supstance koje se na taj način reklamiraju, distribuiraju i prodaju – ističe dr Vučinić.

U najvećem broju slučajeva klinička slika trovanja nakon gutanja praškastih deterdženata je blaga sa mučninom, povraćanjem i retkim stolicama. Duže izlaganje deterdžentima je najčešće praćeno znacima suve, ispucale kože i alergijom. Međutim, opisuju se i teža trovanja, sa iritacijom respiratornog trakta, edemom pluća, komom...

– To je pre svega posledica različitog sastava ovih preparata, ali i činjenice da se radi o visokokoncentrovanim oblicima. Kod svakog trovanja u kome se koristi više supstanci, pogotovo ako se radi o psihotropnim agensima, klinička slika može biti znatno teža. U slučaju da dospe u oči, treba ih isprati vodom tokom 15 minuta. Ako se proguta, ne treba izazivati povraćanje, već popiti jednu do dve čaše vode. Obratiti se lekaru ili pozvati Centar za kontrolu trovanja – pojašnjava dr Vučinić.

Nacionalni centar za kontrolu trovanja VMA je jedina specijalizovana institucija u zemlji za prevenciju, dijagnostiku i lečenje akutnih trovanja različitim hemijskim sredstvima. Godišnje se ovde obavi oko 800 do hiljadu konsultacija, a svakodnevno makar jedna vezana za trovanje dece, kod kojih su dominantna trovanja lekovima i kućnom hemijom. U grupi hospitalno lečenih najčešća su trovanja lekovima, kućnom hemijom, pesticidima i otrovnim biljkama, a u ambulantnim uslovima se leče pacijenti sa akutnim trovanjem alkoholom i lekovima lakšeg stepena. Zimi se registruje više trovanja gasovima, a u kišnim periodima proleća i jeseni – gljivama.

Halucinacije zbog tatule

O opasnostima koje donosi dvostruka uloga interneta govori i nedavno iskustvo Nacionalnog centra za kontrolu trovanja VMA. U avgustu prošle godine ovde je lečena devojka koja je koristila tatulu (biljku) u cilju izazivanja halucinacija. Nakon otpusta iz bolnice je svoje „iskustvo” podelila na internetu, što je u roku od nedelju dana povezano sa tri nova slučaja trovanja istom biljkom koja ima halucinogene efekte, a pacijenti su navodili da su o tome saznali baš iz njenog priloga. Pored toga, stručnjacima sa VMA javljali su se lekari iz drugih zdravstvenih centara sa istim problemom.

Na VMA 4.500 pacijenata

U Klinici za urgentnu i kliničku toksikologiju Nacionalnog centra za kontrolu trovanja VMA, svake godine se zbog trovanja medicinski zbrine oko 4.500 pacijenata, odraslih osoba i dece starije od 14 godina. Od toga preko 1.250 trovanja lekovima, 190 trovanja gasovima, oko 80 trovanja pesticidima, 78 trovanja preparatima koji se koriste u domaćinstvu, oko 400 trovanja narkoticima...