Gradovi Srbije

Kragujevac je danas sedište Šumadijskog okruga, a u 19. veku, za vlade kneza Miloša Obrenovića, bio je prestonica Kneževine Srbije. Istorijski temelj moderne Srbije predstavlja Stara crkva u Kragujevcu, podignuta 1818. kao prestona crkva, u čijoj porti je, na Sretenje 1835. donet i prvi srpski ustav. Kraj nje je 1859. podignuta zgrada Stare skupštine, u kojoj su 1878. obnarodovane odredbe Berlinskog kongresa. Interese Srbije na kongresu, na kojem je Srbija postala međunarodno priznata nezavisna država, zastupao je Kragujevčanin Jovan Ristić, diplomata i ministar spoljnih poslova.

Krajem 19. i početkom 20. veka u Kragujevcu niče nova čaršija, pod arhitektonskim uticajem Pešte i Beča. Nove zgrade karakterišu ulične fasade sa kitnjastim ukrasnim vencima. Početkom 20. veka izgrađen je blok Moskva, koji u gradski centar unosi stil secesije. Palata okružnog načelstva, sazidana u najužoj gradskoj zoni, predstavlja jednu od najlepših javnih zgrada u Srbiji s početka 20. veka. Industrijski razvoj Srbije počinje izgradnjom Topolivnice u Kragujevcu 1851. Između dva svetska rata, za potrebe Vojnotehničkog zavoda, podignuto je i naselje Stara radnička kolonija, u čijem centralnom delu je skver kojim dominira zgrada Sokolane, podignuta 1929. U zgradi Stare čaurnice, 1884. zasijala je prva sijalica u Srbiji, sedam godina pre nego što je struja stigla u dvor. U Zgradi Topolivnice danas se nalazi muzej Stara livnica.

Posle Prvog svetskog rata ovde je počela pionirska proizvodnja i popravka automobila, koja posle Drugog svetskog rata izrasta u najveću fabriku automobila na ovim prostorima, Zavode Crvena zastava.

U Kragujevcu se nalazi i najstarija gimnazija u Srbiji, a u njenoj neposrednoj blizini je Knjaževsko-srpski teatar. Obe ustanove je osnovao knez Miloš Obrenović, gimnaziju 1833, a pozorište 1835.

Omiljeno šetalište Kragujevčana, Veliki park, formirano je u 19. veku po uzoru na francuske parkove, a pešačkom stazom povezano je sa memorijalnim kompleksom Šumarice.

Motivi: na marki – Kragujevac, staro gradsko jezgro; na vinjeti – Trg Jovana Ristića; FDC – Veliki park

Umetnička obrada: Miroslav Nikolić

Stručna saradnja: Snežana Milisavljević, direktorka Gradske turističke organizacije „Kragujevac”