Novo ruho za kraljevačkog „Milutina”

​Kraljevo – Počeli su radovi na konzervaciji i sanaciji spomenika po kome se grad Kraljevo prepoznaje. Reč je o obeležju posvećenom srpskim ratnicima palim za slobodu otadžbine u ratovima od 1912. do 1918. godine, bolje rečeno, o „Milutinu”, kojeg Kraljevčani s ponosom tako nazivaju.

– Ovo su prvi konzervatorski radovi od kada je ovaj spomenik postavljen na centralni gradski trg, a to podrazumeva kompletno čišćenje postamenta i bronzane figure, zamenu nedostajućih kamenih delova i na kraju premazivanje zaštitnim slojem – objasnio je Ivan Milunović, direktor Zavoda za zaštitu spomenika u Kraljevu. On je još dodao da će ti radovi koštati grad milion dinara i Ministarstvo za rad, zapošljavanje i boračka pitanja još tri miliona dinara. I, tako će za dva meseca „Milutin” biti u novom  odelu.

Glavni gradski trg je ulepšan posle Prvog svetskog rata, kada je udruženje oficira u Kraljevu odlučilo da tu podigne spomenik. Ta impozantna figura srpskog vojnika, postavljena je na kružnom trgu 1934. godine, koji je onda nazvan imenom kralja Aleksandra. Međutim, za vreme okupacije trg zvanično nosi naziv „Franc Jozef plac”, ali mu izgled nije menjan. Posle Drugog svetskog rata nazvan je imenom maršala Tita i tadašnja vlast donosi odluka o njegovom uklanjanju. Stoga se spomenik, uz skrivene suze mnogih živih solunaca, maja 1960. godine premešta u kraljevačko groblje pa je trg bio „prazan” više od dve decenije. Tačnije, sve do novembra 1982. godine kada je ovaj monument, inače vajarsko delo Živojina Lukića i Romana Verhovskog, opet postavljen usred Kraljeva.

Ograđen spomenik, uz koji će biti rekonstruisan i trg 

Uz ove radove na samom spomeniku i trg će biti rekonstruisan. Grad je za te svrhe izdvojio oko trideset miliona dinara, radove će izvoditi kraljevačko javno preduzeće „Putevi”. Tako će, za dva meseca tu biti postavljene nove ploče od granita, biće očuvan i ulepšan postojeći sunčani sat a planirane i novine poput postavljanja taktilnih staza i trideset delova kružnog trga biće obeleženo vidnim slovima azbuke...

A, kako smo ranije pisali, i ovaj trg je za Kraljevčane više od običnog sastajališta i šetališta. Jer, legenda kaže da je ideju za takav varošni centar, kružnog oblika dao sam knez Miloš, crtajući svom sekretaru Lazi Zubanu plan na tepsiji peska. Sprovođenje te ideje kasnije je, energičnošću i strogoćom, pomogao predsednik opštine Jovan Sarić. Bilo je to krajem 19. i početkom 20. veka od kada je sačuvan prvi regulacioni plan grada koji je „najavio” današnji izgled Kraljeva. U to vreme se na trgu najčešće trgovalo, o čemu svedoči i zapis britanskog diplomate Burkijea od 3. jula 1889. godine koji kaže da se „u Kraljevu ulice, u potpunoj pravilnosti radijalno pružaju od prostrane pijace u centru koja ima oblik pravilnog kruga...” Ovaj izveštaj Burkije je napisao boraveći u Kraljevu prilikom posete kralja Aleksandra Obrenovića gradu na Ibru, kada je glavna varoška ulica sa trgom nazivana „prvim sokakom”. Kasnije je tu sačinjen i filmski zapis, jedan od najstarijih sa naših prostora. Prilikom miropomazanja kralja Petra Karađorđevića u manastiru Žiča, jedan francuski snimatelj je 5. oktobra 1904. godine ovekovečio pazarni dan u Kraljevu. Od kada postoji taj prostor je bio a i danas je središte raznih zbivanja. Na tom mestu govorili su kraljevi i Tito, posle su nastupali i političari savremenijeg doba, ali povremeno je odatle i narod uzvraćao, ogorčenjem ili oduševljenjem. „Milutin” je nemi svedok političke istorije grada, ali i zbivanja kada se slavi ili „događa” kultura to jest kada su tu pesnici, glumci, muzičari...