Godišnjica operacije „Halijard”, spasavanja savezničkih pilota u Srbiji (FOTO)

Gornji Milanovac - Godišnjica, 75. po redu, najveće operacije spasavanja oborenih američkih i savezničkih vazduhoplovaca ikada, poznatije kao operacija „Halijard”, obeležava se u selu Pranjani, kod Gornjeg Milanovca.

Manifestaciji, koja se održava na mestu nekadašnjeg aerodroma, odakle su evkuisani oboreni piloti, u organizaciji Fondacije Halijard i Ambasada SAD u Srbiji, prisustvuju predsednik Srbije Aleksandar Vučić, predsednica Skupštine Srbije Maja Gojković, američki ambasador Kajl Skot, ministri, kao i predstavnici drugih savezničkih zemalja.

Potomci nekoliko spašenih američkih vazduhoplovaca su doputovali u svoju prvu posetu Srbiji kako bi se upoznali sa potomcima porodica koje su spasile njihove očeve i učestvovali na obeležavanju godišnjice.

Operacija Halijard je bila najveća operacija spasavanja oborenih američkih i savezničkih vazduhoplovaca ikada. Spasavanje je organizovano od avgusta 1944. godine, sa pista napravljenim u ruralnim delovima okupirane Srbije. Akcija je trajala do decembra te godine.

Više od 500 vazduhoplovaca je evakuisano iz Pranjana, zahvaljujući nesebičnoj podršci srpskog naroda, koji se brinuo o vazduhoplovcima, i izgradio pistu kako bi omogućio njihovo spasavanje.

Na početku obeležavanja predsednik Vučić, delegacije SAD, Italije, Velike Britanije, Francuske, Kanade, Poljske, opštine Gornji Milanovac, porodice Karađorđević i Fondacije Halijard položile su vence na spomenik „Aerodrom slobode i ratnog savezništva SAD i trupa generala Draže Mihailovića”, a potom su intonirane himne Srbije i SAD.

Nakon polaganja venaca, prisutnima će se obratili predsednik Fondacije Halijard Džon Kapelo, pukovnik u penziji Zlatomir Grujić, komandant Komande specijalnih operacija za Evropu Kirk Smit, ambadsador Kajl Skat i predsednik Vučić.

Obeležavanje će se nastaviti službom u lokalnoj crkvi, a nakon toga u Osnovnoj školi „Ivo Andrić” u Pranjanima biće održan prijem i koncert orkestra Ratnog vazduhoplovstva SAD u Evropi. Takođe, nekoliko visoko rangiranih vojnih zvaničnika SAD će učestvovati u ovim događajima da bi odali poštu nasleđu ovih hrabrih porodica.

U Univerzitetskoj biblioteci „Svetozar Marković” u petak je otvorena i izložba „75. godišnjica spasilačke Misije Halijard”, a ambasador SAD Kajl Skot rekao je da će SAD zauvek biti zahvalne srpskim saveznicima koji su u Pranjanima spasli 500 američkih pilota u Drugom svetskom ratu.

Skot, koji je otvorio izložbu, rekao je da je Misija „Halijard” bila najveća misija te vrste u istoriji ratovanja. „Bili smo saveznici, rame uz rame, protiv zajedničkog neprijatelja”, rekao je Skot, koji je otvorio izložbu.

Savezničke vazdušne snage izvodile su napada na postrojenja u Rumuniji koja su kontrolisali Nemci. Mnogi avioni su se rušili nad Srbijom, obarani od strane nemačke vojske ili nakon što su teško oštećeni nad Rumunijom. Posade su iskakale padobranima. Ambasador SAD je rekao da je 500 američkih pilota spaseno zahvaljujući hrabrosti i prijateljstvu srpskog naroda.

„I ova izložba priča nam tu priču i daje nam delić uvida u istoriju”, kaže Skot i navodi da se nada da će mnogi prisutni na izložbi u nedelju biti i na obeležavanju 75 godina Misije „Halijard” u Pranjanima.

On je naveo da će u Pranjanima, gde je lokalno stanovništvo pre 75 godina štitilo i brinulo se o američkim pilotima, biti obeležena godišnjica Misije „Halijard” za koju je naveo da je doprinela izgradnji mostova prijateljstva između Srbije i SAD, prenosi Tanjug.