Ulica kneza Miloša i njena okolina – kulturno dobro

Bila je glavni korzo prestonice Srbije pre nego što su njom protutnjali tramvaji. Raširila se na teritorije Savskog venca, Starog grada i Vračara. U njoj su Vlada Srbije i pojedina njena ministarstva, stari i novi Generalštab, brojne ambasade, Muzička škola „Stanković”... Do 1872. bila je Topčiderski drum, a novi podatak u ličnoj karti Ulice kneza Miloša je da je upisana u registar kulturnih dobara. Odlukom Vlade Srbije pretposlednjeg dana 2020. godine područje uz Ulicu kneza Miloša proglašeno je 14. prostorno kulturno-istorijskom celinom. To između ostalog znači da je obaveza svih korisnika i vlasnika zdanja u tom delu Beograda da se za sve intervencije na objektima koji se nalaze u njegovim granicama obrate gradskom Zavodu za zaštitu spomenika kulture da bi se utvrdili uslovi i dobile saglasnosti za intervencije u toj zaštićenoj celini. Granica tog gradskog prostora prostire se sledećim ulicama: Kneza Miloša, Krunska, Resavska, Višegradska, Durmitorska, Sarajevska, Hajduk Veljkov venac, Balkanska, Admirala Geprata, Dobrinjska, Kralja Milana, Andrićev venac, Kneza Miloša.
– Celina predstavlja prostor posebne kulturno-istorijske, arhitektonske, urbanističke, estetske, društvene, sociološke i nematerijalne vrednosti. Važnu karakteristiku čini njeno jezgro sa objektima državne uprave, čime se taj prostor oslanja na prvobitnu ideju kneza Miloša o formiranju novog upravnog centra – navodi Zavod na čiji je predlog vlada zaštitila deo prestonice između Mostarske petlje i Bulevara kralja Aleksandra.

U gornjem delu ulice dominiraju poslovni objekti, dok su između Nemanjine prema Mostarskoj petlji većinom stambene zgrade i ambasade. Vrednost prostora upotpunjuju ulični drvoredi, ozelenjeni prostori i parkovi, naglašava Zavod i dodaje da se prostor vezuje za značajne istorijske događaje i znamenite ličnosti iz privrede, književnosti, umetnosti, politike.

– U okviru ovog prostora bile su i nalaze se značajne institucije, on je važan za proučavanje društvene istorije Srba zbog čega je utvrđen za kulturno dobro – ističe Zavod.

U okviru tog kulturnog dobra nalaze se zdanja pojedinačno zaštićena kao spomenici kulture poput oba Generalštaba, Ministarstva finansija (zgrade Vlade Srbije), Ministarstva šuma i ruda, poljoprivrede i voda (Ministarstva spoljnih poslova), kuće arhitekte Nikole Nestorovića, kuće porodice Petronijević, Muzičke škole „Stanković”, Doma Udruženja jugoslovenskih inženjera i arhitekata, Ministarstva socijalne politike i narodnog zdravlja (Ministarstva unutrašnjih poslova).

Žal za starim Beogradom

Prostornoj celini „Područje uz Ulicu kneza Miloša” pripada i Ulica admirala Geprata u kojoj je zgrada iz koje je 2003. pucano na premijera Srbije Zorana Đinđića. U prethodne dve godine koliko je gradski Zavod za zaštitu spomenika kulture istraživao i vrednovao taj deo grada pre nego što je predlog odluke o utvrđivanju prostora za kulturno dobro uputio Vladi Srbije, procenio je da zgrada u Ulici admirala Geprata 14 ne mora da se sačuva, odnosno da nema prepreka za njeno rušenje. Objekat je praktično izuzet iz celine, a da može da se ukloni i na tom mestu gradi poslovna zgrada potvrđeno je planom detaljne regulacije za taj deo bloka oko Vlade Srbije koji je Skupština grada usvojila 29. decembra 2020. To je izazvalo gnev dela javnosti koja se na društvenim mrežama i forumima godinama protivi uništavanju starog Beograda i prekrajanju prestonice po meri investitora.