Ćilim kao duša naroda

Izložba „Ćilim – put niti” umetničkog fotografa Stanka Kostića od danas nam u Galeriji nauke i tehnike SANU pripoveda o artefaktu u nas veoma popularnom, neodvojivom delu naše tradicije i narodne radinosti, nečemu po čemu su pojedini krajevi ovog podneblja vrlo prepoznatljivi.

Na više od sedamdesetak fotografija u prostoru i oko stotinak u katalogu, predstavljen je korak po korak tehnološki aspekt izrade ćilima od samog početka, odnosno negovanja ovaca, zatim obrade vune, do tkanja i, na kraju, proizvodnje. Ovaj predmet čije su niti za Kostića ujedno i niti života, fascinirao ga je još u detinjstvu.

„Još kao dete gledao sam nastanak brojnih ćilima, učestvovao sam i u celom procesu proizvodnje, maltene od pašnjaka do finalnog proizvoda. Moje detinje impresije od kojih je sve počelo su u vezi sa šarama na ćilimu. Kao kad imate kaleidoskop sa razigranim bojama, koje možete da vidite u hiljadu varijacija, a koje su prisutne na motivima ćilima”, kaže Kostić, koji se kulturom i tradicijom našeg naroda već decenijama bavi po raznim osnovama, a za kojeg je ćilim bez premca jer je u njega svaka tkalja utkala preko sebe i celu dušu naroda.

„To je jedan mukotrpan posao, pre svega, jer pored velikog fizičkog rada dolazi i umni rad. Nekad se za kuću birala snaha tako što su se gledali radovi koje je ona uradila na ćilimu, da li ima ili nema grešaka i kakve su šare”, objašnjava naš sagovornik, koji ističe i Dragutina Inkiostrija Medenjaka, koji se prvi počeo zanimati za ćilime i njihov nastanak. On je istraživao gotovo pola decenije razvoj ćilima i našu mitologiju, pokušavajući to da sistematizuje, dodaje Kostić, koji je imao više od 60 samostalnih izložbi u zemlji i inostranstvu.

Pored fotografija, posetioci će moći da vide i eksponate poput alata potrebnih za izradu ćilima, kao i same ćilime. U jednoj prostoriji rekonkstruisana je soba iz sredine 20. veka u kojoj se pomenuti predmeti nalaze, a prisutni su i tehnički crteži.

Galerija nauka i tehnike SANU, organizator ove postavke koja traje do 20. marta, podseća da je pirotski ćilim kandidat za Uneskovu listu Svetske kulturne baštine.