Očuvanje kulturnog nasleđa jedan od uslova opstanka srpskog naroda na KiM

Ministarka kulture i informisanja Maja Gojković otvorila je danas naučni skup „Zaštita, očuvanje i afirmacija srpskog kulturnog nasleđa na Kosovu i Metohiji” u Srpskoj akademiji nauka i umetnosti i tom prilikom naglasila da spomeničko nasleđe na KiM predstavlja ključni element nacionalnog, kulturnog i duhovnog identiteta srpskog naroda, a istovremeno važan i prepoznati deo kulturnog nasleđa Evrope i sveta.

Gojković je istakla da je naše kulturno blago na Kosovu i Metohiji decenijama, i sve do danas, izloženo različitim vrstama nasilja i pretnji, otvorenim nasrtajima i fizičkom uništavanju, kao i svakodnevnim kampanjama i pritiscima, pokušajima brisanja i falsifikovanja.

„U periodu od 1999. do danas, nepovratno je uništen deo srpske srednjevekovne duhovne i kulturne baštine od suštinskog značaja za našu istoriju. Vreme je pokazalo da privremenim institucijama samouprave nedostaju i stručnost i volja da vode brigu o srpskom kulturnom nasleđu, što su konstatovale i dosadašnje misije Uneska i Saveta Evrope. Najočigledniji primer je Martovski pogrom iz 2004, kada su brojni manastiri i crkve srušeni, spaljeni i oskrnavljeni, a 10.000 fresaka, ikona i mnogih drugih vrednih relikvija i crkvenih knjiga trajno su uništene i nestale” kazala je Gojković i dodala da su nedavni zahtevi da se srpski manastiru izbrišu s Liste svetskog nasleđa u opasnosti, zvuče u najmanju ruku cinično.

Ministarka je ocenila da očuvanje našeg kulturnog nasleđa jedan od uslova opstanka srpskog naroda na KiM i spada među prioritete kulturne politike naše zemlje.

„Ministarstvo kulture i informisanja je preko Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture sprovelo konzervatorsko-restauratorske, slikarsko-restauratorske i sanacione radove u manastirima Banjska, Visoki Dečani, zatim u Pećkoj Patrijaršiji, Gračanici, Bogorodici Ljeviškoj, Velikoj Hoči i manastiru Svetih arhangela kod Prizrena. Ministarstvo i u ovoj godini u saradnji sa Republičkim zavodom za zaštitu spomenika kulture nastavlja radove na obnovi manastira Banjska i Crkve Bogorodice Ljeviške u Prizrenu” kazala je Gojković, i dodala da je u odbrani od brojnih falsifikata, podmetanja i zloupotreba, važno i da naši eminentni stručnjaci iz oblasti zaštite spomeničkog nasleđa, istorijskih nauka, etnologije, lingvistike i pravnih nauka iznesu svoj stav i pruže doprinos u odbrani istine.

Gojković je naglasila smo sve više svedoci i takozvanog „mekog” pritiska na našu versku i kulturnu baštinu.

„Jedan od takvih primera desio se u avgustu 2019. na ostacima pravoslavnog hrama Sv. Nikole u Novom Brdu. Tu je postavljena tzv. kosovska zastava, održana manifestacija „Dani Artane”, i služena rimokatolička misa na temeljima pravoslavnog hrama, a sve u cilju promovisanja srednjovekovnog grada Novog Brda kao etnički albanske lokacije. Šta više, sve to se dešavalo u specijalnoj zaštićenoj zoni koja obuhvata srpske srednjovekovne kulturno-istorijske i verske spomenike” kazala je Gojković, prenosi Tanjug.

Kako je navela drugi drastičan primer je izgradnja puta koji bi povezao Kosovo i Metohiju sa Crnom Gorom.

„Odlukom Prištine, taj put trasiran je neposredno uz manastir Visoki Dečani. Time bi direktno ugrozio zadužbinu kralja Stefana Dečanskog iz 14. veka, koja uživa status svetske kulturne baštine. Paralelno sa izgradnjom puta, predstavnici lokalne samouprave odbijaju da implementiraju čak i odluku Ustavnog suda u Prištini kojom je odlučeno da se manastiru Visoki Dečani vrati 24 hektara zemlje” kazala je Gojković.Predsednik SANU Vladimir Kostić istakao je da je Akademija ambiciozno pokrenula projekat pod nazivom „Srpsko pitanje”.

„Želja je da se uz prisustvo članova SANU, uz učešće relevantnih institucija kao što je to slučaj danas, i pojedinaca pokreću pitanja od vitalnog značaja za ovo društvo, narod i državu. Bilo je jasno da će u takvim planovima prioritet svih prioriteta biti problemi na KiM” kazao je Kostić.

On je naglasio da je današnji skup nekoliko puta pandemija odlagala.

„Suočeni sa negiranjem, provokacijama i otimanjem suštine te baštine shvatili smo da vremena za odlaganje više nema. Imamo preko 30 učesnika skupa od kojih ćemo sigurno mnogo naučiti” kazao je Kostić.