Crkvena zemlja i dalje ostaje u posedu crkava

Subotica – Oko 700 hektara državnih oranica, koje je grad još 2007. godine bez naknade ustupio trima hrišćanskih crkavama, za sada i dalje ostaju u crkvenim rukama.

Viši sud u Subotici doneo je nepravosnažnu presudu kojom je odbijeni tužbeni zahtev Ministarstva poljoprivrede da se odluka Skupštine opštine Subotice iz 2007. godine proglasi ništavnom u delu koji se odnosi na ustupanje poljoprivrednog zemljišta verskim zajednicama: Srpskoj pravoslavnoj crkvi, Rimokatoličkoj crkvi i Evangelističkoj hrišćanskoj crkvi.

U obrazloženju presude sudija Svetlana Zelić je navela „da se u toku postupka nije moglo na pouzdan način utvrditi da li su parcele koje su obuhvaćene odlukom Skupštine opštine Subotica o ustupanju na korišćenje poljoprivrednog zemljišta u državnoj svojini institucijama, crkvama i verskim zajednicama pod br. I-011-43/2007 od 17.07.2007. godine, ujedno i predmet zahteva za restituciju koje su umešači podneli Agenciji za restituciju – Jedinice za konfesionalnu restituciju”.

Stranke u ovom postupku, subotičko odeljenje Državnog pravobranilištava, Gradsko pravobranilaštvo u Subotici, kao i umešač, zastupnik na strani tri crkve, imaju pravo žalbe Apelacionom sudu u Novom Sadu.

Prema nezvaničnim najavama, u odeljenju Državnog pravobranilaštva u Subotici nisu zadovoljni ovakvom presudom i uložiće žalbu.

Skupština opština Subotice je 2007. godine donela odluku da se Rimokatoličkoj crkvi, Biskupiji u Subotici i subotičkoj crkvenoj opštini Srpske pravoslavne crkve dodeli nešto više od po 300 hektara obradivog zemljišta, a Evagenlističkoj hrišćanskoj crkvi oko 70 hektara, sveukupno 700 hektara, bez naknade, a do okončanja procesa restitucije.

Ova politička odluka postala je i predmet dugotrajnog sudskog postupka koji je započet još 2014. godine, a o njemu je svoj stav izneo Ustavni sud, koji se oglasio nenadležnim, a potom sve sudske instance od Osnovnog, preko Višeg suda u Subotici, Apelacionog suda u Novom Sadu te Vrhovnog kasacionog suda, koji je 2019. godine postupak vratio na početak pred Višim sudom u Subotici. Na ovom predmetu promenjeno je četvoro sudija Višeg suda u Subotici, pred kojima je izvođen dokazni postupak koji je trebao da utvrdi da li je crkvama vraćena sva imovina koju su crkve tražile u procesu restitucije, te da li je zemlja koju im je grad dodelio na besplatno obrađivanje bila predmet restitucije. Ni Agencija za restituciju, ni Republički geodetski zavod na to nisu mogli da daju pouzdane odgovore. Problemi su nastajali i zbog toga što su tokom istorije katastarske parcele menjale oblik i brojeve pod kojim su zavedene.

Paralelno sa ovim sudskim postupkom, u odvojenom postupku stavljena je i zabrana na raspolaganje državnim zemljištem koje obrađuju crkve, tako da je ovih 700 hektara izuzeto od izdavanja državnog zemljišta u zakup, a grad zbog toga na godišnjem nivou gubi, kako se procenjuje, oko 140 hiljada evra.

Takođe, Skupština grada Subotice u međuvremenu je dva puta na dnevnom redu imala tačku ukidanja svoje odluke iz 2007. godine, ali nijednom za to nije glasala većina.

Po svemu sudeći, zbog ovih 700 hektara, u javnosti zvane kao „crkvena zemlja” i dalje će biti predmet sudskog postupka u kome su na suprotnim stranama republika i grad, a dokazi u rukama državnih organa.