Pacijenti sa implantantima kukova postaju pokretljiviji

Artroplastika kuka je hirurška procedura koja podrazumeva ugradnju endoproteze, odnosno veštačkog kuka. Glavne indikacije za ugradnju veštačkog kuka su prelomi u regiji kuka koji zahtevaju ugradnju veštačkog zgloba i koksartroza, degenerativno oboljenje samog zgloba kuka. Najčešći prelom koji zahteva ugradnju veštačkog kuka je prelom vrata butne kosti.

Pukovnik-primarijus dr sc. med. Aleksandar Radunović, načelnik Klinike za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju Vojnomedicinske akademije, ističe da degenerativno oboljenje kuka – koksartroza može nastati kao posledica ranijih povreda, sistemskih bolesti (reumatoidni artritis, Behterevljeva bolest, avaskularna nekroza…) ili može biti nepoznatog uzroka kada se naziva primarna ili idiopatska koksartroza. Faktori za koje se smatra da doprinose pojavi koksartroze su genetska predispozicija, prekomerna telesna težina i ekstremne ili neadekvatne fizičke aktivnosti koje dovode do mikropovreda zglobnih površina kuka.

– Koksartroza se u ranim fazama leči promenom životnih navika i aktivnosti, lekovima protiv bolova i fizikalnim procedurama. S obzirom na to da se radi o progresivnom oboljenju, kasnije faze su praćene oštećenjem funkcije ekstremiteta u meri koja značajno narušava svakodnevne aktivnosti i tada se pristupa hirurškom lečenju – ugradnji veštačkog kuka. Hirurškoj proceduri prethodi preoperativna priprema pacijenta koja podrazumeva laboratorijsku analizu krvi i urina, kao i prikupljanje mišljenja svih relevantnih specijalista u zavisnosti od ostalih oboljenja od kojih pacijent eventualno boluje – kaže dr Radunović.

Operacija se izvodi u opštoj ili regionalnoj (spinalnoj ili epiduralnoj) anesteziji. Vrstu anestezije određuje anesteziolog u skladu sa opštim stanjem pacijenta, a uz poštovanje želje pacijenta o vrsti anestezije, ukoliko je to moguće. Nakon hirurškog pristupa kroz meka tkiva, specijalnim instrumentima se obrađuju zglobne površine kuka i vrat butne kosti. Vrat butne kosti se preseca na adekvatnom mestu i pristupa se ugradnji komponenata endoproteze. Nakon fiksiranja endoproteze obavlja se intraoperativno testiranje pokretljivosti i stabilnosti kuka, a zatim dodatna kontrola mekih tkiva i operativno ušivanje rane.

– Postoji više vrsta endoproteza kuka. Parcijalne endoproteze se ugrađuju isključivo kod preloma vrata butne kosti kod pacijenata kod kojih je zbog pridruženih bolesti i životne dobi poželjno izvesti što manje invazivnu operaciju, jer se u toku ove procedure ne obrađuje acetabulum (zglobna površina karlične kosti). Kod ugradnje totalne endoproteze kuka se vrši i obrada acetabularne zglobne površine. Totalne endoproteze kuka se razlikuju po metodi fiksacije komponenti i bira se endoproteza koja je najprikladnija za postojeći kvalitet koštanog tkiva. U Srbiji se koriste implantanti najpoznatijih svetskih proizvođača – navodi naš sagovornik.

U postoperativnom toku se praktikuje rana mobilizacija i uspravljanje pacijenta. Prvog postoperativnog dana, najveći broj njih ustaje uz pun oslonac na operisanu nogu. U ovom periodu pacijent ima podršku fizioterapeuta koji ga obučava za hod uz pomoć štaka po ravnim površinama i na stepenicama i pokazuje mu vežbe za jačanje muskulature. Brzina oporavka pacijenta zavisi od više faktora, a jedan od najznačajnijih je njegovo stanje pre operacije. U najvećem broju slučajeva pacijenti odbacuju štake mesec dana nakon operacije.

– Pre i posle operacije pacijent dobija antibiotsku i tromboprofilaktičku terapiju kojom mogućnost javljanja infekcije i pojave tromba svodi na minimum. Brza postoperativna mobilizacija pacijenta značajno smanjuje rizik od pojave tromboembolijskih komplikacija. Pacijent je najčešće hospitalizovan pet do sedam dana nakon operacije, konci sa operativne rane se odstranjuju nakon 10–15 dana. Pacijent dolazi na prvu kontrolu radi odstranjenja konaca, a potom u toku i nakon sprovedene fizikalne rehabilitacije. U slučaju pojave bilo kakvih vanrednih simptoma potrebno je da se odmah javi lekaru – ističe dr Radunović.

On napominje da se kod značajnog broja pacijenata koksartroza javlja obostrano. Zamenom jednog kuka se postiže restitucija dužine noge, te operisana noga može biti duža od druge postoperativno, ali se pri operaciji drugog obolelog kuka postiže izjednačavanje dužine.

– Operacija kuka je sigurna procedura koja pacijentu donosi obezboljavanje kuka i povećava pokretljivost. Neki je zbog izuzetno visokog procenta uspešnosti i zadovoljstva pacijenata nazivaju i „operacijom veka”. Ipak, treba naglasiti da je za uspešan ishod operacije potrebna pažljiva individualna procena svakog pacijenta. Postoje stanja kod kojih nije moguće izvršiti ugradnju veštačkog kuka. Apsolutna kontraindikacija je aktivna infekcija kuka, dok postoje stanja kod kojih je povećan rizik od komplikacija nakon ugradnje veštačkog kuka: teška neurološka oboljenja sa ozbiljno narušenom kontrolom ekstremiteta, demencija, alkoholizam... Kod pacijenata sa ovakvim pratećim oboljenjima je od kritične važnosti dobra procena odnosa koristi i rizika ugradnje veštačkog kuka – zaključio je dr Radunović.