Lokalitet Dvorine postao nepokretno kulturno dobro

Aranđelovac – Odlukom Vlade Republike Srbije arheološki lokalitet Dvorine na Venčacu, o kojem se stara Narodni muzej u Aranđelovcu, dobio je status nepokretnog kulturnog dobra od izuzetnog kulturnog i istorijskog značaja.

„Ova odluka predstavlja najviši stepen zaštite koji jedan lokalitet može da dobije, čime se obezbeđuje očuvanje našeg bogatog nasleđa za buduće generacije. Izražavamo iskrenu zahvalnost Vladi Srbije, Ministarstvu kulture i informisanja, Republičkom zavodu za zaštitu spomenika kulture, opštini Aranđelovac, kao i svim ustanovama i pojedincima koji su svojim predanim radom omogućili da ovo nalazište dobije zasluženo mesto na listi zaštićenih kulturnih dobara. Naša posvećenost očuvanju i promociji ovog neprocenjivog lokaliteta ostaje čvrsta, dok nastavljamo da delimo njegove vrednosti. Ovaj stepen zaštite stvara i nove preduslove za razvoj turizma ovog kraja. Aranđelovac i prostor Šumadije imaju bogato kulturno nasleđe, jer su, pored Dvorina, tu i nalazišta Đurine ćelije, rimsko utvrđenje na Venčacu, manastir iz srednjeg veka u Bosuti i lokalitet Vinčanske kulture u Lipovcu i Brezovcu”, rekao je Darko Pavlović, direktor Narodnog muzeja u Aranđelovcu.

Arheološka istraživanja na Dvorinama počela su pre 20 godina u nameri da se pronađe kuća poslednjeg srpskog despota Pavla Bakića. Međutim, pored Bakićevih dvora, 2011. godine pronađena je crkva iz prve polovine ili sredine 14. veka. Nalazi govore da je građena u srpsko-vizantijskom stilu s osnovom najsličnijoj Dušanovim Svetim arhangelima kod Prizrena. Ostaci fresaka s fragmentima likova svetitelja svedoče da je crkva imala vrhunsko zidno slikarstvo. Dimenzije (dužine 27 i širine 14 metara), način gradnje, tip arhitekture i kvalitet živopisa ukazuju da je reč o vladarskoj zadužbini, odnosno da je ktitor bio neko od Nemanjića. Pretpostavlja se da je u pitanju car Stefan Dušan i sasvim je moguće da je reč o dvorskom hramu, o čemu svedoči i naziv lokaliteta. Zanimljivo je da o ovoj crkvi, gde su pronađene i brojne nekropole, nema tragova u pisanim izvorima, što je veoma neobično, imajući u vidu njenu veličinu i s obzirom na to da su mnogi hramovi i manastiri iz srednjeg veka uglavnom dokumentovani.

Istraživanjem ovog velikog arheološkog lokaliteta u srcu Šumadije, koje se uskoro nastavlja, nova otkrića izlaze na videlo, a stranice srednjovekovne srpske istorije se šire i produbljuju.