„Preko Morzea u svet” – istorija telegrafskog saobraćaja u PTT muzeju

– Znanje, mudrost, diplomatija i trud, odlikuju istoriju telegrafskog saobraćaja. Ove osobine imali su naši prvi telegrafisti, a među tim veteranima su Mladen Radojković, Zdravko Rajković i Dimitrije Đorđević. Oni su školovanjem u inostranstvu prikupili određena znanja i primenili u našoj zemlji, a bili su izuzetno cenjeni u svetu – objasnila je, između ostalog, kustoskinja PTT muzeja, Nina Atlagić, čija tematska izložba „170 godina od uvođenja telegrafskog saobraćaja u Srbiji – Preko Morzea u svet” može da se pogleda do srede, 30.arila u PTT muzeju u Ulici majke Jevrosime.

Podsećamo, Semjuel Morze, američki pronalazač, koji je upamćen najviše po svojim izumima telegrafa i Morzeove azbuke, rođen je na današnji dan, 27. aprila 1791.godine, a preminuo je  2. april 1872.godine.

A,  vojni i civilni telegrafista Dimitrije Đorđević (1861–1941) jedini je mogao da radi simultano na dva telegrafa. Kao svestrana ličnost, publicista i hroničar Beograda, između dva svetska rata bio je uvaženi saradnik „Politike”.

Kustoskinja Atlagić, predanim istraživanjem došla je do zaključka da telegram, osim što je imao funkciju prenošenje poruka, bio je i mnogo više od toga, pa je tako, kaže autorka postavke, i Mihajlo Pupin, (ali i drugi velikani) znao, da naučna priča mora da bude oplemenjena jevanđelskom istinom i ljubavlju.

Autorka je predočila početke, prekretnice i najvažnija otkrića i datume u razvoju telegrafskog saobraćaja koji je omogućio prenošenje poruka na daljinu. U nizu zanimljivosti ona je objasnila kako se odvijao telegrafski saobraćaj u našoj zemlji pre 170 godina i ulogu koju je Srbija tada imala u poštansko-telegrafskom saobraćaju u svetu.

–Prvi telegram iz Kragujevca za Beograd, poslat je trećeg aprila 1855. godine u 12.45, a na svoje odredište telegram je prispeo u 12.50 časova. To se desilo svega jedanaest godina nakon uvođenja prve telegrafske linije u svetu, na relaciji Vašington – Baltimor. Ujedno, za Srbiju je to bio veliki korak, jer se u tom trenutku nalazila između dve velike sile, ali je Srbija našla način da uvođenjem telegrafskih linija zadovolji potrebe za bržom komunikacijom u unutrašnjem saobraćaju, ali i interese velikih sila koje su zbog geopolitičkog položaja Srbije tražile najkraću vezu sa Istokom – ispričala je kustoskinja Atlagić. Na značaj postavke ukazao je i rukovodilac PTT muzeja Marko Jelić. On je istakao da su istraživanja i priprema objedinili – zakone, vesnike, stručne časopise, kataloge i druge izvore iz muzejskih zbirki PTT muzeja.

Među izložbenom građom su Morzeov aparat, stakleni izolator sa prve telegrafske linije 1855. godine, Telegrafski zakon iz iste godine, delovi za telegrafske aparate, releje, ukazi o postavljenju, fotografije Hjuzovog i Bodovog telegrafskog aparata, koji su dostupni u okviru stalne postavke PTT muzeja.

Posetioci mogu videti i fotografiju prve poštansko-telegrafske ženske škole iz 1891. i 1892.godine, osigurač protiv udara groma, fotografiju tvorca prvog funkcionalnog telegrafa Semjuela Morzea, poštansku kasu iz 19.veka...

Pošta Srbije i PTT muzej obeležavaju ovom postavkom još jedan značajan jubilej u poštansko-telegrafsko-telefonskom saobraćaju. A za posetioce je ovo prilika da se upoznaju sa zanimljivom izložbenom građom i obogate znanje.