Četrdeset svećica na rođendanskoj torti SKC-a

Studentski kulturni centar, mesto koje je zlatnim slovima ucrtano u kulturnu mapu prestonice, proslaviće u petak 26. decembra 40 godina postojanja. Prema rečima Dragice Vukadinović, urednice dokumentacije ove ustanove i magazina „Skica”, popularni SKC je značajan pre svega zato što je, kroz festivale, multimedijalne programe i tribine, u toku minulih decenija omogućio neposredno povezivanje i saradnju publike i inovativnih, mladih umetnika iz zemlje i inostranstva.

To je, kako kaže naša sagovornica, omogućilo kontinuitet domaće stvaralačke scene, jer su razmenom iskustava sa svojim uzorima, pasivni posmatrači iz auditorijuma vremenom izrastali u vodeće umetnike naredne generacije.

– Arhiva SKC-a, čija je digitalizacija u toku, sadrži podatke o više od 60.000 zapisa o 55.000 realizovanih akcija za četiri decenije postojanja, među kojima su festivali, simpozijumi, seminari, konferencije, ciklusi, jubileji... Zbog toga, naša dokumentacija je neobično velika za ovakvu vrstu ustanova – ističe Vukadinovićeva.

Mnogo je istaknutih umetnika koji su u SKC-u načinili prve umetničke korake, bilo da su izlagali svoje fotografije u „Srećnoj galeriji”, koju je „Pariska kuća medija” svojevremeno uvrstila u 200 najboljih galerija u svetu, ili su „prašili” rokenrol na bini velike sale. Između ostalih, tu su muzičari Milan Mladenović i Dušan Kojić Koja iz „Discipline kičme”, rodonačelnici čuvenog „novog talasa”, zatim pisac Goran Petrović, umetnici Marina Abramović i Raša Todosijević i mnogi drugi.

SKC, koji je, kako smatra Miki Milutinović, urednik pozorišnog programa, „jedina kapitalna dobit proizašla iz demonstracija 1968. godine”, kada je osnovan, zvanično je otvoren 1971. godine. Sadržaji kao što su Aprilski susreti, brojne umetničke i zanatske radionice, poput škola stripa ili novinarstva, stručna predavanja i tribine, okupljali su u proteklih 40 godina širok krug ljudi, od hipi-buntovnika do univerzitetskih profesora, neretko izazivajući podozriva reagovanja u vladajućim krugovima.

– Osamdesetih godina prošlog veka SKC je imao aktivnu ulogu u demokratizaciji društva i unapređivanju građanskih sloboda, kroz načinjanje tema o kojima se do tada ćutalo. Naučne tribine o antipsihijatrijskom pokretu i ondašnjoj ekonomskoj krizi u zemlji, prikazivanje kontroverzne predstave Dejana Mijača „Golubnjača”, gostovanja umetnika okupljenih u poljskom pokretu „Solidarnost” samo su neki od događaja koji su u ono doba bili avangardni – ističe Milutinović, dodajući kako su devedesete godine bile najteži period rada ove ustanove, jer je, zbog buntovnog duha, bila „pod šapom vlasti”.

Dragan Jovanović, urednik magazina „Pop kult” u izdanju SKC-a, koji se bavi proučavanjem društveno-angažovane komponente u pristupu savremenoj umetnosti i kulturnoj industriji, smatra da je značaj ove ustanove to što promoviše pre svega alternativnu scenu, iz koje se svuda u svetu regrutuju nove ideje, koje posle nekog vremena postaju glavni tok. Da bi sa tom ulogom nastavio i ubuduće, prema Jovanovićevim rečima, SKC-u je potrebno tehnološko osavremenjivanje.

– Umetničke prakse u savremenom svetu umnogome se izražavaju posredstvom modernih tehnologija. Stoga, očekujemo da će zajednica investirati u osavremenjivanje SKC-a, što pre svega podrazumeva ulaganje u multimedijalnu opremu. Zašto ne bismo, na primer, po uzoru na svet, postavili video-linkove posredstvom kojih će stručnjaci iz Evrope moći direktno da učestvuju u naučnim tribinama. Pritom, zamislite kada bi sve to bilo direktno prenošeno na video-bimovima u, recimo, kafeu SKC-a ili ispred zgrade, pa da slučajni prolaznici, koji se zainteresuju za događaj, svrate unutra i takođe učestvuju – slikovito objašnjava Jovanović.