Spomenik Stefanu Nemanji

Spomenici su monumentalne građevine stvorene kako bi sačuvale uspomenu na događaj ili osobu koja je svojim životom i delom postala deo kolektivnog pamćenja društva. Podižu se u znak sećanja na istorijska vremena i ličnosti i zbog svog umetničkog, istorijskog ili arhitektonskog značaja predstavljaju kulturno nasleđe društva.

Grčka reč mnemosinon, odnosno latinska moneo, monere, koje označavaju spomenik, takođe znače i „podsećati”, „savetovati” ili „upozoriti”, što ukazuje na to da nam spomenici omogućavaju da „zavirimo” u prošlost ali nam i pomažu da zamislimo šta može biti u budućnosti.

Spomenik Stefanu Nemanji se nalazi na Savskom trgu u Beogradu, ispred nekadašnje zgrade Glavne železničke stanice. Posvećen je velikom županu Stefanu Nemanji, rodonačelniku srpske srednjovekovne dinastije Nemanjića i predstavlja vladarsku figuru Stefana Nemanje u plemićkoj odori, sa mačem u desnoj ruci i Hilandarskom poveljom u levoj. Nalazi se na postamentu koji je sačinjen od više elemenata. U osnovi, to je napukli vizantijski šlem, kao simbol Nemanjine borbe za nezavisnost od Romejskog carstva, iz kojeg izranja vladarsko žezlo, simbol vladarske moći. Na postamentu se nalaze reljefi iz Nemanjinog života i srpske istorije za vreme njegove vladavine. Spomenik, zajedno sa postamentom, teži 80 tona a visok je 23,5 metara i predstavlja najviši spomenik na teritoriji Srbije. Otkriven je na Savindan, 27. januara 2021. godine.

Spomenik je delo ruskog skulptora Aleksandra Julijanoviča Rukavišnjikova, člana Ruske akademije umetnosti, profesora, majstora monumentalnih kompozicija i skulpturnih portreta. Rukavišnjikov je rođen 2. oktobra 1950. godine u Moskvi, u vajarskoj porodici. Na Moskovskom umetničkom institutu „V. I. Surikov” diplomirao je 1974. u klasi L. E. Kerbelja sa odličnom ocenom. Zvanje zaslužni umetnik Ruske Sovjetske Federativne Republike stekao je 1984. godine, a od 1993. upravnik je katedre skulpture u Moskovskom umetničkom institutu „V. I. Surikov”.

Umetnička realizacija: Miroslav Nikolić