Koliko ima kontinenata

Ujedinjene nacije su 15. novembra objavile da je naša planeta dobila osmomilijarditog stanovnika – devojčicu Vinis Mabansag, rođenu tog dana u Manili, prestonici Filipina. U vezi s tim, sigurno je zanimljiv i podatak o broju stanovnika na pojedinim kontinentima, njihovoj veličini, ali i o tome koliko, u stvari, na svetu ima kontinenata.

Ranije se u školi učilo a i u udžbenicima geografije pisalo da na Zemlji ima pet kontinenata – Evropa, Azija, Afrika, Amerika i Australija – s tim što je ovaj poslednji nazivan još i peti kontinent. Slično ovom izrazu, danas se prilično ustalio termin sedmi kontinent, kojim se označava Antarktik, veliko, večitim snegom i ledom prekriveno tlo na krajnjem jugu naše planete. Ali, iako je ovo kopno po površini veće i od Evrope i od Australije, ima mišljenja da Antarktik ne bi mogao da se smatra kontinentom, jer na njemu nema stalnih naselja i stanovništva, izuzev nekoliko naučnoistraživačkih stanica s nevelikim brojem naučnika raznih profila.

Ovakva dilema, međutim, nije postojala kad su od nekadašnjeg jedinstvenog američkog kontinenta formirana dva posebna – Severna i Južna Amerika. One se međusobno razlikuju ne samo po veličini, već i po klimi, flori i fauni, kao i po stanovništvu. Severnoamerički kontinent naseljavaju uglavnom doseljenici iz anglosaksonskih zemalja, pa je i dominantni jezik engleski, a u Južnoj A merici žive pretežno potomci nekadašnjih osvajača i kolonizatora s Pirinejskog poluostrva i dominantni jezik je španski, izuzev u Brazilu, gde se govori portugalski. Najzad, Severna Amerika se nalazi na severnoj Zemljinoj polulopti, dok je Južna najvećim delom na južnoj hemisferi. Kad je reč o ova dva kontinenta ima izvesne dileme oko geografskog tretmana Srednje Amerike i Kariba, ali se na mapama ovo područje najčešće prikazuje kao sastavni deo Severne Amerike.

Isto tako, nedoumice se javljaju i oko termina Okeanije, kako su se nekada nazivala mnogobrojna ostrva između Australije i jugoistočne Azije. Vremenom se na tom području formiralo više nezavisnih državica, poput Fidžija, Palaua, Naurua, Kiribata i drugih, od kojih su neke i članice Ujedinjenih nacija. Sada se, neretko, te ostrvske državice s Papuom Novom Gvinejom, Novim Zelandom i australijskim kopnom nazivaju zajedničkim imenom, s kontinentalnim prizvukom – Okeanija.

Bez obzira na pomenute dileme i nedoumice, danas je ustaljeno mišljenje da na Zemlji postoji ovih sedam kontinenata: Azija (površine 44.501.000 kilometara kvadratnih, sa 4,728 milijardi stanovnika), Afrika (30.213.000 kilometara kvadratnih, 1,421 milijardu stanovnika), Severna Amerika (24.213.000 kilometara kvadratnih, 602 miliona stanovnika), Južna Amerika (17.861.000 kilometara kvadratnih, 439 miliona stanovnika), Antarktik (13.293.000 kilometara kvadratnih, nenastanjen), Evropa (10.299.000 kilometara kvadratnih, 747 miliona stanovnika), Okeanija (Australija) (8.541.000 kilometara kvadratnih, 43 miliona stanovnika).

Usput i podatak da je površina planete Zemlje 510.951.000 kilometara kvadratnih, mora i okeani prekrivaju 362.030.000, dok na kopno ima površinu od 148.921.000 kvadratnih kilometara.

Sveta Jokić,
Beograd